ORIGINAL_ARTICLE
طراحی مدلی برای مطالعه رویکرد مدیریت ریسک بحران اجتماع محور
مطالعه موردی طرح دوام(داوطلبین واکنش اضطراری محلات)
با توجه به اثرات تخریبی بلایای طبیعی و با توجه به این مطلب که کشور ما از کشورهای در معرض بلایا و مخاطرات طبیعی است، پرداختن به برنامهها و اصول کاهنده بلایای طبیعی و اثراتشان، توجهی ویژه را طلب مینماید. اغلب سیاستهای اجرایی با محدودیت مداخلهی کالبدی مواجهاند، درحالیکه مؤلفههای اجتماعمحور امروزه جایگاه بسیار والایی را در این زمینه به خود اختصاص دادهاند. در واقع رویکرد سنتی که فقط بر جنبهی مقاومسازی کالبدی شهر در مدیریت بحران تمرکز دارد، امروزه در چالش با واقعیتهای کارکردی، نیازمند ابعاد دیگری از کارکردهای اجتماعی نیز هست، که در نهایت موجبات افزایش میزان تابآوری جامعه را فراهم آورد. دوام (داوطلبین واکنش اضطراری محلات) از جمله سیاستهای نوینی است که در چارچوب مدیریت یکپارچهی بحران در سالهای اخیر با تکیه بر ابعاد شبکههای اجتماعی متناسب با مدیریت بحران اجرا شده است. یافتههای پژوهش حاکی از آن است که بهجز شاخص انسجام در سطح گروه دوام، شاخصهای مسئولیتپذیری و نحوهی مدیریت و سازماندهی گروه دوام با مؤلفههای ادراکی و رفتاری مدیریت ریسک بحران، ارتباط معنادار دارند.
https://www.joem.ir/article_1402_b26fcad5975868e98b6e31ae5f317fa4.pdf
2012-08-22
5
12
گروه دوام
مدیریت بحران
اجتماع محلی
زلزله ی تهران
مجتبی
رفیعیان
rafiei_m@modares.ac.ir
1
دانشیار/ تربیت مدرس
AUTHOR
زینب السادات
مطهری
2
کارشناس ارشد/تربیت مدرس
LEAD_AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
بررسی آسیبپذیری ناشی از زلزله در شبکههای ارتباطی تهران بزرگ
مطالعه ی موردی: خیابان ولیعصر (عج) شمالی (میدان ولیعصر (عج) تا چهارراه پارک وی)
شهر تهران بر روی چهار گسل بزرگ قرار گرفته است و در نتیجه بهطور مداوم بر اثر خطرات ناشی از زلزله تهدید میشود. یکی از مهمترین بخشها در امدادرسانی به آسیبدیدگان پس از سوانح طبیعی، خیابانها و شبکههای ارتباطی هستند. در این مقاله شبکههای ارتباطی شهر تهران، با مطالعهی موردی خیابان ولیعصر (عج) شمالی، مورد مطالعه قرار میگیرد. میزان آسیبهای احتمالی خیابان پس از زلزله و امکان امدادرسانی احتمالی از آن مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته، و راهکارهای کاهش آسیبپذیری ناشی از زلزله در آن ارائه میگردد. این مطالعه به روش شبیهسازی و مدلسازی ریاضی انجام پذیرفت. همچنین مطالعه و مشاهدهی شبکهی ارتباطی و تحلیل نقشههای موجود آن بخشی دیگر از مطالعهی حاضر را تشکیل میدهد. مناطق بحرانی با تعریف شاخص ریسکپذیری ناشی از بیشینهی ارتفاع و کمینهی عرض خیابان ولیعصر (عج) شمالی مشخص گردید. نتایج مطالعات بیانگر این نکته بود که این خیابان با توجه به عدم رعایت تناسبات ارتفاع ساختمان به عرض معبر در 31 درصد مناطق مورد بررسی، در وضعیت نامناسب قرار دارد و متأسفانه اغلب ضوابط و معیارهای استانداردسازی مناطق پرخطر در طراحی رعایت نشده است. بنابراین شبکهی ارتباطی در صورت بروز فاجعهای چون زلزله، لغزش و حتی آتشسوزی عملاً نمیتوانند نقش چندان مؤثری در کاهش آسیبپذیری ایفا نمایند.
https://www.joem.ir/article_1403_93693675be50f2c735b8453ee20e8973.pdf
2012-08-22
13
21
شبکههای ارتباطی
تهران بزرگ
آسیب ذیری
زلزله
خیابان ولیعصر (عج)
محمدجواد
مهدوینژاد
1
استادیار /تربیت مدرس
LEAD_AUTHOR
کاوان
جوانرودی
2
دانشجوی کارشناسیارشد/تربیت مدرس
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
مدیریت بحران در نشست های ساختمانی
نمونه موردی: شهر تهران
شهر تهران به دلیل موقعیت جغرافیایی خود یکی از شهرهای در معرض خطر کشور ایران است. توجه به مدیریت بحرانهای احتمالی که شهر تهران را بهطور بالقوه تهدید میکند از رسالتهای اصلی مسئولین و دستاندرکاران عرصههای علمی، اجرایی و سیاستگذاری در این شهر محسوب میشود. در سالهای اخیر نمونههای متعددی از خسارتهای مالی و جانی ناشی از فرو نشست زمین و نشست ساختمانی در زیرساختها و ساخت و سازهای شهر تهران شاهد بودهایم. علت این امر را میتوان وجود خاکهای مسئلهدار، سطح آبهای زیرزمینی، ریزش میلهای و انباری چاههای دفع فاضلاب و قناتها دانست. به این دلیل اخیراً بهمنظور جلوگیری از مخاطرات ناشی از اینگونه حوادث، مطالعات ژئوتکنیک قبل از هر گونه ساخت و ساز در شهر تهران لازمالاجرا شده است. هدف از این مقاله تشریح ضرورت و نحوهی انجام این مطالعات در ساخت و سازهای شهری بهویژه در شهر تهران است. سؤال اصلی تحقیق عبارت از این است که مطالعات ژئوتکنیکی چه نقشی در کاهش مخاطرات ناشی از نشست زمین در مناطق شهری میتواند داشته باشد. فرضیهی تحقیق نیز عبارت از این است که میان انجام مطالعات ژئوتکنیکی و کاهش فرونشست زمین و نشستهای ساختمانی ارتباط معناداری وجود دارد. این تحقیق با روش مطالعات کتابخانهای و تحلیل اسناد، مدارک و گزارشهای موجود درخصوص بررسیهای ژئوتکنیکی انجام پذیرفته است. نتایج تحقیق حاکی از وجود ارتباط معناداری میان انجام مطالعات ژئوتکنیکی و کاهش نشستهای ساختمانی است.
https://www.joem.ir/article_1404_c0727bab040bcd1b568b5162014b889d.pdf
2012-08-22
23
33
مدیریت بحران
نشست های ساختمانی
مطالعات ژئوتکنیکی
تهران
علی اکبر
تقوایی
taghvaea@modares.ac.ir
1
دانشیار/ تربیت مدرس
AUTHOR
سکینه
معروفی
2
دانشجوی دکتری /تربیت مدرس
LEAD_AUTHOR
معصومه
رشتبری
3
کارشناس /تربیت مدرس
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
برنامه ریزی راهبردی مدیریت بحران در بافت تاریخی شهر یزد
با استفاده از مدل SWOT
بافتهای تاریخی جزئی از سرمایههای فرهنگی ایران هستند و حکم اندوختههایی متراکم را دارند. این بافتها همراه با گنجینههایی از خاطرات اجتماعی، شیوههای اندیشیدن و زیستن گذشتگان، در گذر زمان در برابر وقوع حوادث و بحرانها بهویژه بحرانها و بلایای طبیعی مانند زلزله بسیار ناپایدار و آسیبپذیر گشتهاند. از این رو توجه به مسئلهی مدیریت بحران و شناخت و آگاهی از نقاط قوت، ضعف، فرصت و تهدید مدیریت بحران در این بافتها دارای ضرورتی ویژه است. در این پژوهش با استفاده از مدلSWOT به بررسی و تحلیل نقاط قوت، ضعف، فرصت و تهدید پیشروی مدیریت بحران در بافت تاریخی شهر یزد پرداخته شده، و راهبردهایی جهت مدیریت بهینه و سریع بحران در این بافت، ارائه گردیده است. یافتههای تحقیق حاکی از آن است که توجه به مسئلهی مدیریت بحران در بافت تاریخی شهر یزد بهواسطهی فراوانی ابنیه و آثار ارزشمند و بینظیر فرهنگی، مذهبی و باستانی همچون زندان اسکندر، مسجد جامع و غیره باید همواره بهعنوان یکی از بزرگترین مسائل آن مطرح باشد. بهطوری که کمتوجهی و بیتوجهی به آن میتواند ضمن ایجاد خسارات به آثار و ابنیهی تاریخی صدمات و آسیبهای جسمی و جانی فراوانی را در هنگام وقوع بحرانهایی همچون زلزله به ساکنین بافت وارد سازد
https://www.joem.ir/article_1405_98805c9cd3919c92412149b4c9c61dc4.pdf
2012-08-22
35
44
مدیریت بحران
بافت تاریخی
مدل SWOT
شهر یزد
محمدرضا
رضایی
m_re84@yahoo.com
1
عضو هیئت علمی/ گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری
AUTHOR
سید مصطفی
حسینی
2
دانشجوی کارشناسی ارشد/دانشگاه تربیت مدرس
AUTHOR
هادی
حکیمی
3
دانش¬آموخته¬ی/ دانشگاه تربیت مدرس
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
ارزیابی تاثیر طراحی مسکن مناسب بر شهروندان در راهبرد های مدیریت بحران شهروندی (مورد مطالعه : شهر جدید پرند – تهران)
امروزه بحرانهای بیسابقهی بشری از قبیل بحرانهای اجتماعی و خانوادگی، معنوی و زیستمحیطی، نمونههایی چند از آثار بحران هویت در دوران معاصر است. هویت شهری از نوعی بارگزاری معنایی بر همهی پدیدههای شهری حرکت میکند که بهصورت گستردهای از فرآیند نظام ارزشی فرهنگی استفاده میکند. شهر، این امکان را به شهروند میدهد که از خلال فرآیندهای کالبدی و حرکتی در تجربهی فضای شهری، تشخصیابی و هویتیابی را برای خود ممکن کند. استفاده از الگوهای غربی در فضاهای شهری امروز ایران بیآنکه تلاشی برای همخوانی آن انجام شده باشد، گسیختگیهایی را در متن آن به وجود آورده است. این شرایط گسیخته در زمینهی مناسبات اجتماعی در بافت مسکونی نیز بروز کرده است: رشد حاشیهنشینی بدون توسعهی شهروندی، جنبههایی از بحران وضعیت اجتماعی مسکن و رفتار جمعی در شهر تهران هستند. عوارض فوق منجر به رفتارهای ناهنجاری میشود که خود به خود در هرج و مرج اجتماعی بسط پیدا میکند. مطالعات آماری این تحقیق درگونههای نوین بافت مسکونی حاشیهی شهر تهران، که به صورت مجتمعهای مسکونی بهمنظور تثبیت جوامع چند قومی و چند فرهنگی در حاشیهی شهر طراحی شدهاند، دنبال میشود. این بافتها با واقعیت فرهنگی غیرهمگنی روبهرو هستند و درست در زمانی ظاهر شده که هویتهای ملی نیز تا بیشترین حد در معرض تهدید قرار گرفتهاند. مطالعهی مورد نظر، مجتمعهای مسکونی شهر پرند را شامل میشود که بهشدت تحت تأثیر جوامع توسعهیافته وارد طراحی شهری ایران شده است و فراوانی رخدادهای ناموزون اجتماعی در این نوع از مسکن محاسبه شده است. تحقیق انجام شده در جزئیات بحران ناهنجاریهای اجتماعی تحلیل شدهاند و نشان میدهد که مجتمعهای مسکونی بدون هویت شاخص فرهنگی با رفتارهای ضد اجتماعی قرینند. این امر به یک بحران هویتی (با مشخصهی از خود بیگانگیهای جمعی) منجر میشود که در صورت عدم پیشگیری، ممکن است مشکلآفرین گردد.
https://www.joem.ir/article_1406_601ac72c20311d0a1fc53da43ba46f96.pdf
2012-08-22
45
49
مسکن تهران
هویت شهری
ناهنجاری اجتماعی
ناهنجاری شهری
مریم
کامیار
1
استادیار/گروه هنر و معماری، بنیاد دانشنامه¬نگاری ایران
LEAD_AUTHOR
علی اکبر
تقوایی
taghvaea@modares.ac.ir
2
دانشیار/ دانشگاه تربیت مدرس
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
تبیین الگوی جانمایی پایگاه های مدیریت بحران با استفاده از GIS ، نمونه موردی شهر تهران منطقه3
رشد سریع و لجام گسیختهی شهرنشینی منجر به درهمریزی نظام توزیع خدمات و نارسایی سیستم خدماتی است که امروز در شبکهی شهری ایران قابل درک است. از جمله مراکز مهم و حساس در حوزهی مدیریت بحران که در فاز واکنش، اهمیت حیاتی آن روشن میگردد، پایگاههای مدیریت بحران هستند. بدیهی است در مکانیابی هر نوع کاربری شهری، در نظر گرفتن شرایط آن کاربری کمک شایانی در موفقیت و خدماترسانی بهینهی آن کاربری خواهد داشت. در این مقاله، با شناخت پایگاههای مدیریت بحران و کارکردهای آنها به درک الزامات ضروری در مکانیابی این پایگاهها خواهیم پرداخت. به این منظور معیارهایی برای مکانیابی این پایگاهها تدوین شدهاند و در بخش تحلیل جهت ارزشگذاری و اولویتبندی معیارها، از نظرات کارشناسان استفاده گردیده است و با مطابقت نظرات مذکور با مبانی نظری روش (AHP) به محاسبهی وزن معیارها با استفاده از نرمافزار EXPERT CHOICE)) پرداخته شد. سپس با استفاده از تحلیلگر مکانی سیستم اطلاعات جغرافیایی و تعریف معیارهای مورد نظر بهصورت لایههای اطلاعاتی، اطلاعات حاصل ترکیب و تحلیل شده و در نهایت ارزش نهایی هر بلوک با توجه به میانگین ارزش پیکسلهای هر بلوک محاسبه و در نهایت بلوک مناسب برای استقرار این پایگاهها ارائه شده است.
https://www.joem.ir/article_1407_96b05266061140e89f18c828a425476f.pdf
2012-08-22
51
59
پایگاه های مدیریت بحران
مکان¬یابی
مدیریت بحران
روش های تصمیم گیری و ارزیابی
مهدی
بهرام پور
1
دانشجوی دکتری /دانشگاه تربیت مدرس
AUTHOR
محمد رضا
بمانیان
2
دانشیار و مدیر گروه/ دانشگاه تربیت مدرس
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
ارائه الگویی جهت ارزیابی آسیب پذیری امنیتی در صنعت نفت
مطالعه موردی: تاسیسات نفتی دریایی
پس از حادثهی 11 سپتامبر 2001 میلادی در ایالات متحده، بار دیگر محافل علمی به اهمیت توجه به مخاطرات ناشی از مواد شیمیایی تأکید کردند. اگرچه در این حادثه، صنعت نفت مورد هدف قرار نگرفت، اما با این وجود، این صنعت به روشنی بهدلیل توانایی بالقوه در ایجاد خسارات و تلفات سنگین، همواره، در معرض بحرانهای مختلف است. این تحقیق به ارزیابی آسیبپذیری امنیتی ناشی از سوانح انسانساخت در جزایر نفتی میپردازد. تحقیق پیش رو، با معرفی سامانهی ارزیابی آسیبپذیری امنیتی (سامانهی جوشن) در صدد تغییر نگرش رایج درخصوص شیوههای ارزیابی ریسک ناشی از حملات نظامی، تروریستی و خرابکاری است. از این رو، هدف از ارزیابی ریسک امنیتی داراییهای جزیره ، بر دو بخش: 1. شناسایی مخاطرات امنیتی، تهدیدها و آسیبپذیریهای محتمل در مواجهه با داراییهای هدف و 2. اقدامات متقابل در برابر تهدیدها در جهت حفاظت از عرصهی عمومی، کارگران، سرمایههای ملی، محیط زیست و شرکت نفت فلات قاره تقسیم میشود. مراحل پنجگانهی مدل ارزیابی آسیبپذیری امنیتی عبارتند از: مشخصات داراییها، ارزیابی تهدید، تحلیل آسیبپذیری، ارزیابی ریسک و اقدامات متقابل. از سویی، در این تحقیق از نرمافزار بومی ارزیایی آسیبپذیری امنیتی (جوشن پرو) بدین منظور استفاده شده است.
https://www.joem.ir/article_1420_fcc42eba91aecf3d2c0e3ba7783573fd.pdf
2012-08-22
61
67
جوشن
ارزیابی آسیب پذیری امنیتی
نرم افزار جوشن پرو
تأسیسات نفتی دریایی
علی
جمشیدی
ajam663@yahoo.com
1
کارشناس ارشد / دانشگاه تهران
LEAD_AUTHOR
علی
علیدوستی
alidousti@mut.ac.ir
2
کارشناس ارشد / دانشگاه صنعتی
AUTHOR
سعید
گیوه چی
givechi9@gmail.com
3
استادیار / استادیار
AUTHOR
روزبه
رجبی
4
دانشجوی دکتری / تربیت مدرس
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
بررسی حقوق شهروندی در وضعیت بحران
مطالعه ی تطبیقی حقوق ایران، فرانسه و آمریکا
اصول نظام حقوق شهروندی نظامی خاص است که ممکن است از هر کشوری به کشور دیگر و هر جامعهای به جامعهی دیگر متفاوت باشد. عوامل متعددی همچون دین، مذهب، اعتقادات، آداب و رسوم، وضعیت جغرافیایی و وضعیت اقتصادی میتواند در تهیه و تدوین قانون حقوق شهروندی تأثیرگذار باشد. در قانون اساسی ایران یک فصل به حقوق ملت اختصاص داده شده اما تکالیف شهروندان بیان نشده است. در زمینهی حقوق شهروندی قانون بسیار مختصری در کشور ما موجود است که درخصوص حقوق اولیه ضعیف است و برخی مسائل مهم را نیز در بر نمیگیرد. حال در زمان بحران که اصول حقوق شهروندی و حقوق بشر در معرض خطر قرار میگیرد برای حراست از حقوق شهروندان بهنظر میرسد به یک قانون کاملتر و جامعتر در این زمینه نیاز مبرم داریم.
https://www.joem.ir/article_2277_778880f043269bbd3a7054c95fa7d746.pdf
2012-08-22
69
81
حقوق شهروندی
بحران
وضعیت اضطراری
سعدالله
فغان نژاد
1
سایر/سایر
AUTHOR
مهدی
نوری
nouri4285@gmail.com
2
سایر/سایر
LEAD_AUTHOR